حقائق وجودی ملائکه

«سألت أبا عبد الله (علیه السلام) عن إبلیس أ کان من الملائکة، أو کان یلی شیئا من أمر السماء؟ فقال: «لم یکن من الملائکة، و کانت الملائکة ترى أنه منها، و کان الله یعلم أنه لیس منها»(البرهان،ج1،ص177)؛

ملائکه از جنس نور بوده و این نور اشاره به جنبه ملکوتی و بعد عصمت ایشان دارد به گونه ای که به نص روایات مکرر هرگز از یاد خداوند غافل نشده و لحظه ای خالی از عبودیت او نیستند،لذا اگر تحلیلی در خصوص وجود مقدس ایشان ارائه می گردد باید ناظر به این جنبه وجودی ایشان باشد و به همین سبب،شیطان همانطور که روایت فوق بیان داشته نمی تواند از جنس آنها باشد هرچند امکان ملحق شدن بدان ها وجود داشته است و به همین دلیل نیز از طاعت خداوند متعال خروج نمود.

تعلیم عبودیت به ملائکه

«عن أیمن بن محرز، عن الصادق جعفر بن محمد (علیه السلام): «إن الله تبارک و تعالى علم آدم (علیه السلام) أسماء حجج الله کلهاعرضهم- و هم أرواح- على الملائکة، فقال: أنبئونی بأسماء هؤلاء إن کنتم صادقین بأنکم أحق بالخلافة فی الأرض- لتسبیحکم و تقدیسکم- من آدم (علیه السلام): قالُوا سُبْحانَکَ لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ‏.»(البرهان،ج1،ص165)؛

مطابق با روایت و ادله متعدد،ائمه طاهرین دارای خلقت نوری قبل از خلقت مادی خود بوده اند و در این جایگاه به حمد و تسبیح خداوند می پرداختند،تسبیح و معرفت توحیدی ایشان به مثابه ای بدون نقص بوده که خداوند رسالت تعلیم ملائکه را بدیشان واگذار نمود،منظور از تعلیم،آموزش های ظاهری نبوده بلکه ائمه اطهار حقیقت عبودیت و سلوک معنوی حقیقی را به منزه ترین موجودات هستی که تنها در حال عبادت خداوند هستند(ملائکه)آموزش داده اند و اگر عبودیتی نیز در هستی جریان دارد،به سبب وجود امام بوده والا عبودیتی در عالم واقع نمی گشت همانطور که مسالک دور از امام که به ظاهر عبادت می نمایند،حقیقتا عبودیتی ندارند.

طهارت مطلق در بهشت

«روى ابن بابویه مرسلا، قال: سئل الصادق (علیه السلام) عن قوله عز و جل: وَ لَهُمْ فِیها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ قال: «الأزواج المطهرة: اللاتی لا یحضن و لا یحدثن»(البرهان،ج1،ص157)؛

بهشت محیط طهارت محض بوده و بهره وری از همسران بهشتی داخل در همین محیط طهارت است و مسلما شهوات مادی مذموم دنیوی حاکم بر این روابط نیست،همانطور که در منابع دینی تأکید گشته این همسران از نور وجودی ائمه طاهرین خلق گشته اند که نشان از نورانیت وجودی ایشان و تخلّی رابطه با ایشان از هر نوع رجس باطنی است.علاوه بر این،نه تنها در خصوص همسران بهشتی بلکه مطلق حالات بهشتی و نعمت های آن،نجاست های ظاهری نیز وجود ندارد و در پی آن،احکام طهارت و نجاستی که انسان ها در دنیا بدان نیازمندند در بهشت موجود نیست؛چراکه بهشت محیط طهارت خالص بوده و این احکام برای دورانی است که حالات انسان دوران بین نجاست و طهارت دارد.

روح ایمان در هنگام گناه

«لا یزنی الزانی و هو مؤمن، و لا یسرق السارق و هو مؤمن، یفارقه روح الإیمان ما دام على بطنها، فإذا قام عاد إلیه»(البرهان،ج1،ص130)؛

هر نوع گناهی به تصریح روایات هرچند از جنس فواحش و گناهان کبیره باشد،در زمانی صورت می پذیرد که روح ایمان از انسان سلب شده و زمانی که او از عمل خود دست می کشد به سبب بازگشت این روح به وجود او،متنبه گشته و توبه می نماید و اگر این توبه به درازا انجامیده و او از گناه خود حقیقتا پشیمان نگردد،حاکی از این حقیقت است که او هنوز به روح ایمان خود بازنگشته است.لذا اگر مؤمن به عمل قبیحی روی می آورد به معنی از بین رفتن ایمان او تا ابد نیست بلکه در همان لحظه این ایمان از او بازستانده می شود؛چراکه با وجود نورانیت ایمان امکان رسوخ ظلمات و خطوات شیطانی وجود ندارد و مسلم است که پس از انجام این گناه،روح ایمان او گرفتار عقب ماندگی معنوی می گردد و به سبب این حجاب ایجاد شده،نورانیت و شفافیت گذشته را ندارد.

دوران پر محنت غیبت

«قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): «طوبى للصابرین فی غیبته، طوبى للمقیمین على محبتهم، أولئک من وصفهم الله فی کتابه، فقال: الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ‏ و قال: أُولئِکَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‏»(البرهان،ج1،ص124)؛

دوران غیبت،دوران فقدان ظاهری وجود امام و عدم درک ظاهری ایشان است که همین امر کار را بر حفظ ایمان دشوار می سازد،عالم بر اینکه مطابق با روایات متعدد این دوران،دوران اوج گرفتن ابتلائات بشری خواهد بود به میزانی که طبق ادعیه،دین گرفتار عوج و کجی خواهد شد تا جایی که یکی از اهداف مهم ظهور،بازگرداندن دین،به اصول و چیستی حقیقی خود است،در این دوران منکر تبدیل به معروف و به عکس گشته و مؤمنین حقیقی که ایمان را به زلالی آن،شناخته اند به سبب این شرایط وارونه شده در اوج محنت و گرفتاری و فشار جمعی به سر خواهند برد،از همین روی کسی که بتواند در این دوران حق و امام خود را آنگونه که بوده بشناسد و بر آن ثابت قدم بماند،مسلما از افراد پیشرو در دوران ظهور خواهد بود،دورانی که نیازمند بالاترین بینش دینی و بصیرت نورانی در همه عرصه هاست.

صراط دنیا و آخرت

«عن داود بن فرقد، عن أبی عبد الله (علیه السلام)، قال: اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ‏ یعنی أمیر المؤمنین (صلوات الله علیه)»(البرهان،ج1،ص116)؛

همانطور که قیامت دارای صراط و پلی برای گذر از جهنم بوده،از آنجا که دنیا زمینه عمل حیات اخروی انسان است،دارای همین صراط بوده اما انسان ها به دلیل وجود حجاب های متعدد عالم ماده،ملتفت این حقیقت نیستند.صراط دنیا همان خط مشی انسان در امور حیات خود است که به باریکی مویی بوده و اندکی خروج از این نقطه او را به سمت باطل می کشاند همانطور که اهل بیت بارها بیان داشته اند،چپ و راست گمراهی و نقطه وسط ما اهل بیت و حق مطلق هستیم.تفسیر صراط مستقیم به امیرالمؤمنین(علیه السلام) در خصوص هر دو حیات بوده و همراهی با امام در دنیا او را خطر تمایل به چپ و راست مصون می دارد و در قیامت نیز تجلی حیات دنیوی او انعکاس پیدا نموده و به راحتی به بهشت جاویدان خداوند راه می یابد.

همراهی قرآن با وجود انسان

«قال علی بن الحسین (علیه السلام): «لو مات ما بین المشرق و المغرب لما استوحشت، بعد أن یکون القرآن معی»(البرهان،ج1،ص116)؛

زمانی که قلب انسان به غنا برسد و از تعلقات مادی فاصله گیرد،علاوه بر از بین رفتن خوف و حزن در وجود انسان،ترس از تنهایی نیز از وجود او زائل خواهد شد.چراکه اضطراب و ترس از تنهایی به سبب وجود احساس نیاز درونی و آرامش نداشتن به داشته های خود است،مسلم است چنین انسانی کسی است که به عالم مادیت خود گرفته و مادیت تا زمانی انقضاء داشته و زوال پذیر و موقت است.اما قلبی که وارد محیط قرآن کریم می شود،هربار پس از دیگری به توسعه وجودی می رسد و این وسعت ظرفیت درونی و ورود بیشتر به عوالم نورانیت،او را بیش از پیش به خود گمشده انسانی یعنی روح او نزدیکتر می کند و طبیعی است کسی که به حقیقت خود برسد،با آن چنان به آرامش می رسد و لذت همراهی با آن را درک می کند که بی نیاز از همه عالم بیرون می شود،از همین جهت امام بیان می دارند اگر همه اهل مغرب و مشرق بمیرند تا زمانی که حقیقت قرآن کریم به همراه من است،به وحشت نمی افتم.